|
келган мунофиқлар ҳақидаги оят билан чамбарчас боғлиқ. Унда далолат жиҳатидан ҳам, мазмун ва тушунча жиҳатидан ҳам ижтиҳодни тўғрилаш ёки хато учун танбеҳ эканлигига шубҳа уйғотадиган бирон нарса зоҳир бўлмаяпти. Аммо бу оятнинг нозил бўлиши ҳақидаги хабарлар оҳод хабарлар бўлиб, ақидага далил бўлолмайди ва Расулуллоҳ с.а.в. ҳукмларни фақат ваҳй олиб келган нарсаларгагина боғлашлари, фақат ваҳйга эргашишлари ҳақидаги қатъий нассга зид келади. Бундан ташқари, ҳадислар баён қиладики, Умар ибн Хаттоб Расулуллоҳ с.а.в.ни уларга жаноза ўқишдан қайтаришга уринади. У киши Расулуллоҳ с.а.в.ни ҳукман шаръий қилинган феълдан қайтаришга интиляпти. Расулуллоҳ с.а.в. ундан сукут сақлайдилар, сўнг бу оят тушгандан кейин Умарнинг раъйига қайтадилар. Бу нарса Расулуллоҳ с.а.в.га бўҳтон. Бу ҳадисга амал қилиш Расулуллоҳ с.а.в. набий эканлигига зид. Шунинг учун бу ҳадис мазмун жиҳатидан рад қилинади. Ҳадисда Расулуллоҳ с.а.в. ўз кўйлакларини Абдуллоҳ ибн Убайга берганлари, у мунофиқларнинг бошлиғи бўлса-да, жаноза намоз ўқишни ирода қилганликларидан далолат беряпти. Ваҳоланки, Абдуллоҳ ибн Убайни Оллоҳ Таоло Бани Мусталақ ғазотидан кейин шарманда қилган. Ўғли Расулуллоҳ с.а.в.нинг олдиларига келиб, агар Расулуллоҳ с.а.в. уни ўлдиришга қарор қилган бўлсалар, бу ишни ўзи бажаражагини айтади. Оллоҳ Таоло мунофиқлар сурасини Бани Мусталақ ғазотидан кейин нозил қилди. Унда Расули учун:
هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ قَاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى يُؤْفَكُونَ
– „Улар душмандирлар. Бас, улардан эҳтиёт бўлинг! Уларни Оллоҳ лаънатлагай! Қандай адашмоқдалар-а!“ [63:4]
فَطُبِعَ عَلَى قُلُوبِهِمْ
– „Бас, уларнинг диллари муҳрлаб қўйилди“, [63:3]
وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَكَاذِبُونَ
– „Оллоҳ у мунофиқларнинг шак-шубҳасиз ёлғончи эканликларига гувоҳлик берур“, [63:1]
деб айтиб, сўнгра Расулуллоҳ с.а.в. кўйлакларини мунофиқлар бошлиғига берадилар ва унга намоз ўқимоқчи бўладилар. Умар эса бундан қайтаради. Бу гап оятларга зид. «Тавба» сураси «Мунофиқлар» сурасидан бир неча йил кейин тўққизинчи йилда нозил бўлган. Кўйлак ҳақидаги ва бошқа ҳадислар Бани Мусталақ ғазотидан кейин мунофиқлар билан муомала қилиш воқеига ҳам, ундан олдин мунофиқлар ҳақида нозил бўлган оятларга ҳам зид келади. Шунинг учун бу жиҳатдан ҳам мазмунан рад этилади.
Аммо Оллоҳ Таолонинг:
عَبَسَ وَتَوَلَّى أَنْ جَاءَهُ الأَعْمَى ۩ وَمَا يُدْرِيكَ لَعَلَّهُ يَزَّكَّى ۩
– „У (пайғамбар а.с.) ўзининг олдига кўзи ожиз киши келгани учун қош чимирди ва (ундан) юз ўгирди. (Эй Муҳаммад), сиз қаердан билурсиз, эҳтимол у (сиздан ўрганадиган илму маърифати ёрдамида ўз гуноҳларидан) покланар“. [80:1-3]
103-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260